HERB BRANIEWA NA PRZESTRZENI DZIEJÓW MIASTA

Braniewo może poszczycić się herbem o ciekawej, rzadko spotykanej symbolice i kształcie. Również historia tego herbu jest na tyle ciekawa, że należy się jej odpowiednie, w miarę chronologiczne przedstawienie. Od początku istnienia herb miasta ewoluował - od swej pierwotnej średniowiecznej formy, przyznanej na pewno przez któregoś z pierwszych biskupów warmińskich, zmieniany kolejno przez dwóch królów polskich w latach 1637 i 1748, a następnie przyjęty na nowo w 1927r., aż do dzisiejszej najbardziej znanej i rozpowszechnionej wersji.

Gdy na Warmii zakładano miasta, tylko niektóre z nich od swoich założycieli otrzymywały herby, a dotyczyło to przede wszystkim miast biskupich z Braniewem na czele. W dziejach wielu miast, w tym również  Braniewa, istniał bliski związek rysunków zamieszczanych na pieczęciach z rysunkami herbowymi. Tak więc rysunek pieczęci był zarazem herbemmiasta. Symbolika braniewskiego herbu ma na pewno związek z burzliwymi początkami miasta i walkami osadników z broniącymi swej ziemi pogańskim plemieniem tj. Warmami. Osada, a później miasto były zniszczone przez Warmówkilkukrotnie podczas powstań przeciw krzyżakom, tj. 1242, 1261i 1277r. To właśnie te walki pierwszych Braniewian znalazły swoje odzwierciedlenie w herbie miasta, gdyż trzy symboliczne figury - lipa, smok i jeleń- uważane były za nawiązanie do zniszczenia młodego miasta przez pogan, a następnie jego odtworzenia przez biskupów warmińskich. Przedwojenni niemieccy badacze pierwszy herb datują jeszcze na XIIIw., choć pierwsze pieczęcie z herbem znane są dopiero z II połowy XIVw. W tym czasie na pieczęci znajdowała się tarcza, w środku której na ziemi stała lipa, a po obu jej stronach patrzące na koronę drzewa: po prawej smok a po lewej jeleń. Lipa przez pogańskich Prusów uważana była za święte drzewo, ale również chrześcijanie wykorzystali pogański kult lipy przenosząc go na Matkę Bożą (drzewa Najświętszej Panienki), czy budując np. kapliczki pod tym drzewem.

Od powstania miasta w Braniewie były dwie pieczęcie miejskie duża i mała  i obie miały różne rysunki. Pieczęcie te znane są tylko z odcisków na dokumentach, gdyż ich tłoki pieczętne zaginęły. Najstarsze odciski obu pieczęci odnaleziono w okresie międzywojennym w Lubece, co nie może dziwić bo Braniewo powstało na prawie lubeckim i dlatego właśnie tam znalazły się wczesne dokumenty braniewskie. Pieczęć duża wyciśnięta była na piśmie z 1.04.1351r., mała natomiast na dokumencie braniewskim z 27.02.1364r. Badacz dziejów Braniewa Eugen Brachvogel w 1930r. poddał gruntownej analizie obie pieczęcie i właśnie jego poglądy na powstanie herbu, ewolucję i symbolikę są obowiązujące do dziś. We wszystkich wersjach rysunków pieczętnych i herbowych Braniewa są trzy zasadnicze, powtarzające się elementy: drzewo i stojące pod nim zwierzęta – po lewej stronie (od strony widza) potworek, którego najczęściej nazywa się smokiem, a po prawej jeleń. Te trzy elementy były różnie łączone i różnie kolorowane. Figury te mają znaczenie religijne, a  ich symbolika jest następująca: drzewo lipowe oznacza miasto, albo  odniesienie do walk pomiędzy pogaństwem i chrześcijaństwem jako fundamentu założenia miasta, stojący jeleń przedstawia Chrystusa, apostołów lub jakąś inną formę propagowania chrześcijaństwa, a bezskrzydły smok zwyciężone pogaństwo lub diabła. Właśnie przyjęcie takiej interpretacji lokuje obrazy w czasie bliskim założeniu miasta, kiedy świadomość starcia się chrześcijaństwa z pogaństwem była jeszcze bardzo żywa.

Na wygląd herby Braniewa wpływali również królowie Polski Władysław IV Waza w 1636 r. i August III Sas w 1751 r.

Tłoków pieczętnych sporządzonych według rysunku herbu z 1751r. przedwojenni historycy warmińscy znali wiele, a z użycia wypadły one po wprowadzeniu tzw. reformy miejskiej Steina. Rząd lekceważąc tradycje herbowe sporządził nowe pieczęcie, w których napisy otokowe były w języku niemieckim. Herb pozostał oficjalnie ten sam, ale nie miał on praktycznego znaczenia. Mimo to obowiązywał do roku 1927.

Współczesny określony jest w załączniku nr 2 Statutu Gminy Miasta Braniewa z 28.06.2000r . określa, wzór: „Herb Braniewa przedstawia drzewo lipowe na srebrnym tle, z trzynastoma liśćmi, rosnące na zielonym wzgórzu. Pod drzewem stoją zwrócone do siebie  z lewej strony uskrzydlony, dwunożny smok a z prawej jeleń. Zwierzęta są koloru czerwonego, mają złote rogi, pazury, kopyta. Głowy zwierząt podniesione są do góry”. Skrzydlaty dwunożny czerwony smok - jako symbol pokonanego pogaństwa, czerwony jeleń - symbol chrześcijaństwa. Drzewo oznacza miasto. Trzynaście liści to symbol 13 historycznych lip, które rosły przed bramą miasta.  Potwierdzeniem tej symboliki może być fakt, że w czasie zakładania miasta chrześcijanie nadal walczyli z poganami. Kolory w herbie Braniewa symbolizują:- Srebro-biel – czystość, prawdę, niewinność; - Czerwień- wspaniałomyślność, hart ducha; - Zieleń – miłość, radość, obfitość; - Złoto-żółty – wiarę, stałość, mądrość, chwałę.

Więcej na http://www.historiabraniewa.hekko.pl/index.php/inne/95-herb-braniewa-na-przestrzeni-dziejow-miasta

  

Źródło: własne

Komentarze (0)

Dodaj swój komentarz