1944. POWSTAŃCY WARSZAWSCY BYLI WŚRÓD NAS

Zbliżająca się 75-ta rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego to okazja do przypomnienia uczestników tego zrywu narodowego z 1944 roku. W naszym regionie również mieszkało kilku uczestników Powstania Warszawskiego. Byli to: walczący na Starówce i w Śródmieściu starszy strzelec Bogumił Bujalski pseudonim Biegaj mieszkaniecBraniewa i kapral Stefan Grudziński ps. Cholewa oraz żołnierz Grupy Kampinos strzelec Maciej Leonidas Składziński ps. Wiarus mieszkaniec Fromborka. Uczestnikiem powstania był też werbista o. Józef Arlik z Pieniężna, kapelan szpitala polowego na Mokotowie. Niestety wszyscy już nie żyją.

Starszy strzelec „Biegaj” i kapral „Cholewa” byli żołnierzami oddziału „Barry” z Państwowego Korpusu Bezpieczeństwa będącego oddziałem żandarmerii wojskowej na Starym Mieście. Był to jedyny powstańczy oddział żandarmerii, który oprócz działań policyjnych typowych dla tej formacji, toczył również działania bojowe. Obaj walczyli na Starym Mieście, skąd przeszli kanałami do Śródmieścia Północ, gdzie walczyli do końca powstania, trafiając do niemieckiej niewoli.

Bogumił Bujalski urodził się w Peru w 2.10.1927 r. Po kapitulacji powstania trafił do niewoli i był jeńcem o numerze 105957 w Stalagu 344 (318) Lamsdorf. Po wojnie zamieszkał w Braniewie, gdzie był pracownikiem PZG Braniewo i Mazurskich Zakładów Garbarskich w Braniewie. Zmarł w Braniewie w roku 1990. Pochowany jest na Cmentarzu Komunalnym w Braniewie przy ul. Elbląskiej.

Stefan Grudziński urodził się 23.12.1921 r. w Warszawie. Przeszedł cały szlak bojowy oddziału "Barry" i zakończył powstanie w stopniu kaprala. Po powstaniu trafił do niewoli z numerem 104710. Po powrocie z obozu trafił na nasze tereny, lecz zginął tragicznie w roku 1946 w Błudowie. Pochowany jest na Cmentarzu Komunalnym w Braniewie przy ul. Olsztyńskiej. Jego brat Ryszard był żołnierzem 2 Korpusu generała Andersa.

Inny uczestnik Powstania warszawskiego mieszkał we Fromborku. Strzelec Wiarus należał do IV plutonu kompanii kpt. Mścisława z batalionu mjr Korwina walczącego w Grupie Kampinos. Obszarem walk oddziału była Puszcza Kampinoska, gdzie znajdowały się dość znaczne siły powstańców. Grupa Kampinos osłaniała powstanie od północy, przyjmowała liczne zrzuty lotnicze z zachodu, dostarczała broń i amunicję oraz żołnierzy dla Żoliborza i Starówki.

Maciej Leonidas Składzińskips. Wiarus urodził się 10.10.1924r. w Maciejowicach. W czasie okupacji wstąpił do Armii Krajowej, służąc w plutonie 39 w Grodzisku Mazowieckim należącym do Podokręgu Zachodniego Obszaru Warszawskiego AK. Najprawdopodobniej był strażnikiem leśnym i należał też do Koła Łowieckiego MEWA(1968), gdzie był podłowczym. Był mężem pani Anny Borkowskiej-Składzińskiej kombatantki, w latach 1943-1946 żołnierza Batalionu Kobiecego im. Emilii Plater i 1 Warszawskiej Brygady Saperów, po wojnie lekarza stomatologa. Związek małżeński zawarli w 1967 r. i zamieszkali we Fromborku przy ul. Młynarskiej 22. Oboje opiekowali się w swoim domu chorymi zwierzętami leśnymi i domowymi. Ciekawostką jest fakt, że w konspiracji i w Powstaniu, w tych samych oddziałach służył jego starszy brat – strzelec Andrzej Jerzy Składziński ps. Jakrzak(ur. 15.11.1922 - zm. 14.01.2009 r. w Grodzisku Maz.).Maciej Leonidas Składziński pochowany jest na Cmentarzu Komunalnym we Fromborku przy ul. Braniewskiej (sektor B3, rząd nr 1, grób nr 1).

Uczestnikiem Powstania Warszawskiego był ojciec werbista Józef Arlik SVD, który został kapelanem powstańczego szpitala. Był to szpitalktóry mieścił się w dawnej fabryce czekolady przy ul. Chocimskiej 5/7. Znajdowało się w nim 400 łóżek, ale jak to bywało w szpitalach powstańczych, rannych było z pewnością więcej. Od początku walk szpital ten znajdował się pod kontrolą niemiecką, mimo to jednak stał się również szpitalem powstańczym. W szpitalu działał oddział dla zakaźnie chorych. Po upadku Mokotowa przeniesiono do niego ciężko rannych i cywilów. W dniach 11-14.09.1944 r. szpital został ewakuowany na Okęcie.

Po wojnie o. Józef Arlik m.in. studiował w Poznaniu. W okresie 1955-58 byłkapelanem sióstr Sercanek i rektor kościoła pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Krakowie. W okresie 1959-61 prefekt niższego seminarium w Nysie. W 1961 r. objął stanowisko proboszcza parafii pw. Królowej Apostołów w Rybniku. W 1969 r. został mianowany kronikarzem Polskiej Prowincji i archiwistą. W 1970 o. Arlik zamieszkał w Domu św. Wojciecha w Pieniężnie. Niemal od podstaw zorganizował pierwsze w Polskiej Prowincji archiwum prowincjalne. Zgromadził w nim liczne zbiory archiwaliów na temat historii Polskiej Prowincji, publikował liczne artykuły poświęcone historii Polskiej Prowincji i poszczególnych domów zakonnych, opracowywał biogramy zmarłych współbraci. Jest autorem kilkunastu biogramów współbraci i szeregu artykułów z dziejów naszych domów. W Misyjnym Seminarium Duchownym Księży Werbistów wykładał historię Kościoła, historię sztuki oraz prowadził w oparciu o archiwalia seminarium naukowe z historii współczesnej Kościoła. W 1981 r. został wicerektorem Seminarium. W 1995 r. za udział i bohaterską postawę w Powstaniu Warszawskim został odznaczony Warszawskim Krzyżem Powstańczym. O. Józef Arlik zmarł 5.11.1996 r. i spoczął na cmentarzu zakonnym przy Domu św. Wojciecha.