70 LAT PLANU SCHUMANA

Pięć lat po zakończeniu II Wojny Światowej Europa cały czas żyła w cieniu jej konsekwencji. Robert Schuman uznał, że ścisła współpraca w produkcji kluczowych surowców wojennych, jak węgiel i stal spowoduje, że wojna pomiędzy Francją i Niemcami nie będzie w przyszłości możliwa. Utworzona na bazie Planu Schumana Europejska Wspólnota Węgla i Stali stała się zalążkiem przyszłej Unii Europejskiej.

Robert Schuman miał nadzieję, że tworzone wspólnoty europejskie staną się początkiem ściślejszej integracji. Mówił m.in., że należałoby utworzyć „ponadnarodową federację, w której poszczególne państwa zrezygnowałyby z części własnej suwerenności na rzecz federacji jako całości”. Uważał także, że najpierw trzeba „stworzyć europejskiego ducha, duszę europejską, czyli zrozumienie wagi wewnątrzeuropejskiej solidarności”.

Wielu wspominało, że Robert Schuman jest "święty". Sam o sobie mówił, skromnie, że jest „człowiekiem pogranicza”. Urodził się w Luksemburgu w 1886 roku, kształcił w Niemczech, kochał i wierzył we Francję, której był ministrem spraw zagranicznych, ministrem finansów i dwukrotnie premierem. Niezwykły polityk, wizjoner, mąż stanu, człowiek dialogu, wreszcie – Ojciec Zjednoczonej Europy.

Model pojednania zwrócony w przyszłość i nastawiony na budowanie wspólnej Europy w który wierzył Robert Schuman był podstawą powstania Polskiej Fundacji im. Roberta Schumana.   „Przywrócenie Europy Polsce i Polski Europie będzie długim i skomplikowanym procesem. Aby go doprowadzić do końca, potrzeba wiele społecznego i indywidualnego wysiłku. Wzorując się na symbolicznej postaci Roberta Schumana – człowieka wielkiej wizji i wielkich czynów, myśliciela i męża stanu, działacza gospodarczego i jednego z Ojców Założycieli nowej Europy – chcemy w tym dziele uczestniczyć. Robert Schuman wierzył głęboko, że świat, Europa i wartości ludzkie nie mogą być podzielone i muszą wrócić do wspólnoty. Podzielamy tę wiarę i mamy nadzieję, że Fundacja nazwana jego imieniem przyczyni się do budowania tej wspólnoty.” – powiedział jeden z założycieli Fundacji Schumana, Tadeusz Mazowiecki, 26 marca 1991 roku.

Trwająca obecnie pandemia to prawdopodobnie największe wyzwanie dla Europy od czasów II Wojny Światowej. Dlatego dzisiaj potrzebujemy nowej wizji współpracy, równie odważnej jak Deklaracja Schumana 70 lat temu. Fundacja Schumana wraz innymi europejskimi organizacjami społecznymi i think tankami zaangażowała się w ruch nawołujący do szukania odpowiedzi na obecny kryzys w intensyfikacji integracji europejskiej.

My, obywatele Europy, jesteśmy zmartwieni i przestraszeni tym zagrożeniem, lecz dużo bardziej martwi nas kakofonia, egoizm oraz autodestrukcyjne, krótkowzroczne działania w ramach różnych, nieskoordynowanych odpowiedzi państw narodowych. Równie bardzo dotyka nas brak dalekowzroczności naszych przywódców  narodowych, którzy udają, że nie zdają sobie sprawy, iż nasza współzależność wymaga zjednoczonej europejskiej odpowiedzi, połączonej z działaniami ograniczającymi pandemię oraz z ogólnoeuropejskim planem odnowienia europejskiej gospodarki po zakończeniu kryzysu zdrowotnego. Jesteśmy przekonani, iż jest to kluczowy moment dla całej Unii Europejskiej. Społeczna opinia ukształtuje się na lata na podstawie odpowiedzi na ten kryzys. Jest to chwila, aby udowodnić, iż UE jest społecznością połączoną wspólnymi wartościami. Nadeszła pora na konkretne kroki w walce ze strachem. Pora na europejską jedność, nie na narodowy podział.

Katarzyna Wiśniewska