85. CZWARTKOWE SPOTKANIE Z HISTORIĄ

W dniu 27 sierpnia b.r. odbyło się kolejne Czwartkowe Spotkanie z Historią, których organizatorem jest Towarzystwo Miłośników Braniewa. Prelekcję pt. „Pacifica Terra. Osadnictwo pruskie między Wisłą a Pasłęką od IV do XIII wieku” przedstawił Zbigniew Sowiński z Pracownik Działu Archeologii Muzeum Zamkowego w Malborku.

Źródła starożytne dotyczące Estów zamieszkujących tereny między Wisłą a Niemnem obejmują okres od połowy I w. n.e. do połowy VI w. n.e. Związane to było z wzmożonym zainteresowaniem cesarstwa rzymskiego występującym w tym rejonie bursztynem. Bałtowie pojawili się w swych historycznych siedzibach w rejonie Wysoczyny Elbląskiej na przełomie V/VI w. n.e. Cechą charakterystyczną nowych nekropoli m.in. w Nowince Chojnowie, Młotecznie były ciałopalne groby ludzkie i szkieletowe pochówki końskie z bogatym wyposażeniem w broń.

Występująca w źródłach antycznych nazwa Estowie, którą określano plemiona bałtyjskie, używana była, jeszcze w IX w. w tym czasie tak zwany Geograf bawarski wprowadził nową nazwę – Prusowie (Bruzi). Pierwszym źródłem średniowiecznym dotyczącym rejonu ujścia Wisły był opis podróży morskiej angielskiego żeglarza Wulfstana z duńskiego Hedeby do Truso około 890 r. Najważniejszy przekaz pisany dotyczący ziem pruskich zawdzięczamy krzyżackiemu kronikarzowi Piotrowi z Dusburga, który napisał w języku łacińskim (w 1326 r.) ”Kronikę Ziemi Pruskiej”. Według niego w chwili przybycia Krzyżaków do Prus istniało tam jedenaście dzielnic (partes), czyli plemion (naciones): ziemia chełmińska i lubawska, Pomezania, Pogezania, Warmia, Natangia, Sambia, Nadrowia, Skalowia, Galindia, oraz Barcja Wielka i Mała.

Dzieje wypraw misyjnych wśród pogańskich Prusów datują się od końca X w., począwszy od misji biskupa praskiego Wojciecha, kończąc powołaniem na biskupa Prus cystersa Chrystiana w 1226 r. Równolegle z działalnością misyjną od początku XII w. prowadzono na terenie Prus zbrojne krucjaty. Od momentu pojawienia się na tych ziemiach około 1230 r. krzyżaków sytuacja diametralnie się zmienia. W 1283 r. dochodzi do całkowitego podporządkowania ostatnich pruskich terytoriów plemiennych.

Zbigniew Sowiński kierował licznymi badaniami wykopaliskowymi i jest autorem wielu opracowań naukowych z dziedziny archeologii, stąd wykład poparty był bogatą kolekcją zdjęć z prowadzonych przez wykładowcę prac na stanowiskach archeologicznych przedmiotowego terenu.

Kolejny wykład w dniu 24.09.2020 r. pt. Akcja "Wisła" – wysiedleni z Bieszczad poprowadzi dr Eugeniusz Misiło.