Borussia i teatr

 

 

Po co nam heimatowe opowieści? Czy Warmia i Mazury nie zostały już dostatecznie opowiedziane? Czy nadal wołają do nas duchy? Czy ciążą nam niewywołane klisze, nieobejrzane z bólem i współczuciem kadry przeszłości? Czy po raz kolejny musimy się mierzyć z grozą 1945 roku, mitem rzekomych Ziem Odzyskanych, traumą migracji, po raz kolejny przypominać, że cierpienie nie ma narodowości, tak jak nie mają go też okrucieństwo czy konformizm? Jak mamy się tutaj, u noju, czyli u nas, poczuć dobrze? Oto pytania, które zadamy i które zadają też twórczynie i twórcy odwołujący się do historii regionu w swojej twórczości literackiej i teatralnej, nie tylko po to, by spojrzeć w przeszłość, ale by wyraźniej zobaczyć teraźniejszość:

 

Ishbel Szatrawska – pisarka, autorka dramatów, laureatka m.in. Literackiej Nagrody Warmii i Mazur oraz nagrody Odkrycie Empiku. W powieści „Toń" opowiada o końcu Prus Wschodnich w 1945 roku i jej stolicy – Königsbergu, przypatruje się Mazurom w czasach powojennego chaosu, z ludzkich losów komponuje wieloetniczną sagę, sprawdza, co dzisiaj znaczy dla nas dziedzictwo tych ziem.

 

Marzena Bergmann – aktorka Teatru im. S. Jaracza w Olsztynie. W spektaklu „Warmia i Mazury. Ballada o miłości" w reżyserii Marty Miłoszewskiej (na podstawie reportażu Beaty Szady „Warmia i Mazury. Wieczny początek") jest narratorką. Poprzez nią poznajemy losy Warmiaków i Mazurów, m.in. Herberta Monkowskiego, który jako chłopiec doświadczył wojennej grozy po wkroczeniu do Olsztyna Armii Czerwonej. Praca nad spektaklem była dla niej również odkrywaniem własnych korzeni.

 

Piotr Wawer jr – aktor, reżyser, współtwórca – wraz z Weronika Szczawińską – przedstawienia „Wszystko na darmo". To światowa prapremiera inscenizacji powieści Waltera Kempowskiego pod tym samym tytułem. Książka ukazała się w Niemczech w 2006 roku, w Polsce – w 2024. Chłodny, czasem sarkastyczny opis końca wojny w Prusach Wschodnich, wiąże się także z uniwersalnymi pytaniami o losy ludności cywilnej w czasie wojny, zbiorową odpowiedzialność, konformizm, podatność na ideologię.

 

***

U noju, czyli po warmińsku „u nas" to cykl spotkań, w trakcie których chcemy sondować nasze relacje z regionem, sprawdzać, co to znaczy „być stąd", badać, co ma na ten temat do powiedzenia sztuka i twórcy kolejnych pokoleń. Chcemy poruszać tematy trudne i przemilczane, testować, czy jeszcze nas obchodzą, czy mamy powinności wobec naszych poprzedników na tych ziemiach. Chcemy ukazywać wielobarwne, wieloetniczne i wielokulturowe dziedzictwo, z którego możemy korzystać. Chcemy pytać, co to znaczy być z Warmii i Mazur, i kim tu jesteśmy – turystami, przechodniami, potomkami osadników, neo-Warmiakami i neo-Mazurami, obywatelami świata, a może rozgoryczonymi prowincjuszami?

 

***

 

Projekt „U noju/u nas" to wspólne przedsięwzięcie Fundacji BORUSSIA i Teatru im. Stefana Jaracza współfinansowane ze środków Samorządu Województwa Warmińsko-Mazurskiego i Goethe-Institut w Warszawie.

 

Wstęp wolny.

Serdecznie zapraszamy!