Czad – cichy zabójca

Tlenek węgla jest nieco lżejszy od powietrza, co powoduje, że w zamkniętych pomieszczeniach gromadzi się głównie pod sufitem, przenika przez ściany i stropy. Głównym źródłem tego gazu są:


- transport drogowy — spaliny z silników pojazdów mechanicznych, w szczególności benzynowych;


- spalanie odpadów komunalnych i rolniczych,


- wadliwa instalacja grzewcza i wentylacyjna.

Tlenek węgla ma zdolność do wyjątkowo łatwego łączenia się z hemoglobiną (powinowactwo 300 razy szybsze od tlenu), powstaje karboksyhemoglobina (CO–Hb), a przez to stanowi zagrożenie dla wszystkich organizmów, które wykorzystują hemoglobinę do transportu tlenu do tkanek. Powoduje niedotlenienie tkanek. Objawy zatrucia nie są charakterystyczne. Ciężkość ich zależy nie tylko od wartości tlenkowęglowej hemoglobiny we krwi, ale przede wszystkim od stężenia tlenku węgla w powietrzu wdychanym, czasu trwania narażenia i od aktywności ruchowej poszkodowanego. Uważa się, że wdychanie tlenku węgla powoduje (wartości orientacyjne):


- w stężeniach ok. 60–240 mg/m3 po paru godzinach — ból głowy,


- w stężeniach ok. 450 mg/m3, po 1-2 godzinach — ból głowy, mdłości, wymioty, osłabienie mięśni, apatie,


- w stężeniach ok. 900–1000 mg/m3, po 2 godzinach — zapaść, utratę przytomności,


- w stężeniach ok. 1800–2000 mg/m3, po 20 minutach — zapaść i ryzyko zgonu po 2 godzinach,


- w stężeniach ok. 4000 mg/m3, po 5-10 minutach — zapaść i ryzyko zgonu po 30 minutach,


- w stężeniach ok. 8000 mg/m3, po 1–2 minutach — zapaść i ryzyko zgonu po 10–15 minutach,


- w stężeniach ok. 15000 mg/m3, po 1–3 minutach — zgon.

Jak widać, przy wysokich stężeniach CO już po kilku wdechach może nastąpić zgon, bez objawów ostrzegawczych, wskutek porażenia układu oddechowego oraz ostrej niewydolności układu krążenia.

Powikłaniem zatruć tlenkiem węgla są zmiany zwyrodnieniowe w ośrodkowym układzie nerwowym, nerwobóle i niewydolność płuc, natomiast w zatruciach przewlekłych: bóle i zawroty głowy, znużenie, zmiany w ośrodkowym układzie nerwowym objawiające się: pogorszeniem pamięci i zdolności koncentracji, bezsennością. Zaczadzenie w budynkach mieszkalnych może pośrednio powodować to, iż w okresie zimowym większość użytkowników budynków uszczelniania okna, drzwi przed zimnem. W ten sposób ogranicza się wymianę powietrza, a tym samym do spalania paliwa nie dostarcza się odpowiedniej ilości tlenu. Niedostateczna ilość tlenu do spalenia paliwa powoduje, ze następuje niepełne spalanie paliwa w urządzeniach grzewczych i tworzy się tlenek węgla, czyli czad. W takich przypadkach może dojść również do zaburzenia ciągu w przewodach kominowych i wydostawaniu się czadu do przestrzeni mieszkalnej, co poważnie zagraża życiu i zdrowiu mieszkańców. Obserwujemy wtedy tak zwany odwrotny ciąg powietrza w przewodach kominowych (z zewnątrz do wnętrza pomieszczenia). Ważne więc jest:


• nie ogrzewaj pomieszczeń za pomocą kuchni gazowych, gdyż może to spowodować poważne zatrucia,


• zapewnij skuteczną wentylację w pomieszczeniach, w których występuje spalanie paliwa,


• nie zatykaj kratek wentylacyjnych w drzwiach do łazienki oraz do przewodów wentylacyjnych,


• wszelkie prace naprawcze, przeróbki, modernizacje i prace konserwacyjne przy urządzeniach na paliwo stałe, ciekłe i gazowe zlecaj tylko specjalistom posiadającym odpowiednie kwalifikacje.


Łapiemy się za guzik, ilekroć spotykamy kominiarza, wierząc, że przyniesie on nam szczęście. Nie czyszczone, niedrożne kominy, zatkane kratki wentylacyjne lub wręcz ich brak, katastrofalny stan techniczny nawet nowych kominów.

Pamiętajmy, że kominiarz przyniesie szczęście i poczucie bezpieczeństwa jeśli regularnie poprosimy go o serwis i przegląd techniczny naszych kominów. W trosce o własne bezpieczeństwo, warto rozważyć zamontowanie w domu czujek dymu i gazu. Koszt zamontowania takich czujek jest niewspółmiernie niski do korzyści, jakie daje zastosowanie tego typu urządzeń (łącznie z uratowaniem najwyższej wartości, jaką jest nasze życie).

Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Braniewie zwraca się z apelem, aby nie bagatelizować zagrożenia, jakie stanowi TLENEK WĘGLA. W przypadku podejrzeń, obaw, że tlenek węgla może znajdować się w pomieszczeniach, należy taki fakt zgłosić do Straży Pożarnej, gdzie ratownicy wykorzystają elektroniczne przyrządy pomiarowe do stwierdzenia obecności gazów niebezpiecznych w tym tlenku węgla. Telefony alarmowe 998 i 112 są dostępne przez 24 godziny dla mieszkańców miasta i powiatu podobnie jak strażacy.

Również warto aby lokatorzy w przypadku podejrzenia, że mogą występować kłopoty z przewodami kominowymi (nieszczelność, brak drożności) zwracali się do zarządcy obiektu, spółdzielni, wspólnot o przedstawienie dokumentów zaświadczających o kontroli kominiarskiej i stanu technicznego instalacji kominowej i wentylacyjnej. Dokumenty takie powinny znajdować się u zarządców obiektów. Warto już dziś zadbać o własne bezpieczeństwo tak aby okres największej aktywności tlenku węgla stanowił czas bezpieczeństwa dla wszystkich mieszkańców. /st. kpt. I. Ścibiorek/