Muzeum cegieł

            Przez wiele lat gromadził on różnorodne zbiory etnograficzne i historyczne w swojej willi niedaleko Mamonowa. Kiedy eksponatów było już zbyt wiele zaproponował, aby w prawie 10-o tysięcznym Mamonowie stworzyć muzeum miejskie, Powstało ono w przebudowanych podziemiach dawnej, niemieckiej mleczarni. Posiada ono kilka stylizowanych pomieszczeń, wystrojem nawiązującym do czasów krzyżackich. W przygotowaniu są następne sale wystawowe. Zbiory muzeum liczą kilka tysięcy eksponatów. Są różnorodne zarówno jeśli chodzi o ich wiek , jak też tematykę. Podstawą eksponowanych zbiorów są przedmioty związane z życiem Prusów w okresie VI – XI wieku. Duża część ekspozycji dotyczy okresu XVIII – XX wieku. Zbiory mamonowskiego muzeum posegregowane są zarówno pod względem historycznym jak i tematycznym.

Materiały o dawnej historii Heligenbail przygotował dr nauk historycznych W.I.Kułakow. Dotyczą one m.in. losów miasta w okresie wojny siedmioletniej jak też okresu napoleońskiego. Eksponaty związane z I-ą wojną światową; z miastem i jego mieszkańcami przygotował mieszkaniec Mamonowa A. Czop. Rzadkie, niezwykle interesujące dokumenty i zdjęcia z początku XIX wieku to przekaz i opracowanie żyjącego mieszkańca Heiligenbeil obecnie obywatela Niemiec, Otto Springera. To on dostarczył również wielu urokliwych zdjęć spokojnego, zielonego Heiligenbeil. Duża część zbiorów dotyczy okresu międzywojennego i czasów II wojny światowej. Wśród eksponatów są m.in. egzemplarze różnorodnej broni żołnierzy radzieckich i niemieckich, elementy umundurowania, wyposażenia, pamiątki, rzeczy osobiste. Jedno ze zdjęć przedstawia Adolfa Hitlera, który pozdrawia wiwatujące tłumy na głównej ulicy Heiligenbeil.

Mniej eksponatów związanych jest z powojenną historią Mamonowa. Są one jeszcze w magazynach muzeum i wkrótce zostaną udostępnione zwiedzającym. Dla wielu z nich zbiory mają olbrzymią wartość poznawczą. Różnorodność tematyczna sprawia, że ich uwagę przykuwają oryginalne przedmioty z zakresu np. myślistwa, wędkarstwa, rybołówstwa, rzemiosła, wyposażenia wnętrz, etnografii. To, co odróżnia Muzeum Miasta Mamonowo od innych muzeów to niespotykana chyba nigdzie więcej kolekcja obrazów olejnych na cegłach. Cegły, różnej wielkości, koloru i kształtu pochodzą ze zniszczonych bądź też istniejących zabytków dawnych Prus Wschodnich. Na powierzchni każdej cegły namalowane są olejnymi farbami precyzyjne miniatury zabytków, z których pochodzą cegły.Podobną ekspozycją, zdaniem specjalistów, może się poszczycić tylko kilka muzeów w Europie.

            Dodatkową atrakcją muzeum są kolorowe miniatury o różnej tematyce, wykonane w ceramicznej glazurze. Muzeum nigdy by nie powstało gdyby nie pasjonaci, Rosjanie i Niemcy. Gromadzenie eksponatów trwało wiele lat. Mieszkańcy dawnego Heiligenbeilm rozsiani po całych Niemczech, co roku dostarczają nowe eksponaty. Wkrótce ma być podpisana umowa o współpracy Mamonowa z niemieckim Burgdorfem, gdzie dotychczas żyje i mieszka najwięcej byłych mieszkańców dawnego Heligenbail. Muzeum jest czynne codziennie. Jego kuratorem i jednocześnie dyrektorem jest Dmitrij Sziłow, b. oficer, człowiek niezwykle wrażliwy, miłośnik sztuki i historii. To dzięki niemu uczniowie średniej szkoły w Mamonowie pod kierunkiem Olgi Gołowlewoj namalowali na historycznych cegłach przepiękne miniatury do kolekcji „Heiligenbail w obrazach na cegłach”. Już wkrótce w Muzeum Miejskim znajdą się egzemplarze cegieł z obrazami zabytków b. Prus Wschodnich, z terenów woj. warmińsko – mazurskiego, w tym m.in. z Braniewa.

Roman Hyczko