Najczęstsze ataki wyłudzające pieniądze od osób starszych – jak je rozpoznać i zapobiegać?

Dlaczego osoby starsze są celem oszustów?

1. Ufność i brak podejrzliwości
   Seniorzy często wychowali się w czasach, gdy kontakty międzyludzkie opierały się na większym zaufaniu. To sprawia, że mogą być mniej skłonni do kwestionowania intencji osób, które się z nimi kontaktują.
   
    

2. Mniejsza znajomość technologii
   Osoby starsze często nie są w pełni zaznajomione z nowoczesnymi technologiami i zagrożeniami związanymi z ich wykorzystaniem, co czyni je podatnymi na różne formy oszustw online.
   
    

3. Izolacja społeczna
   Samotność może sprawić, że seniorzy chętniej nawiązują kontakt z obcymi, co zwiększa ryzyko manipulacji przez oszustów.
   
    

4. Dostęp do oszczędności
   Seniorzy, często dysponujący oszczędnościami zgromadzonymi na emeryturę, stanowią atrakcyjny cel dla przestępców.
   
   
    

Najczęstsze metody wyłudzania pieniędzy od osób starszych

1. Oszustwo „na wnuczka”

To jedna z najbardziej znanych metod oszustw, polegająca na podszywaniu się pod bliskiego krewnego, najczęściej wnuczka. Przestępca dzwoni do seniora, udając członka rodziny, i prosi o pilną pomoc finansową, np. w wyniku wypadku, nagłej choroby lub problemów prawnych.

• Jak działa?
  Oszust, podszywając się pod wnuczka lub inną bliską osobę, przedstawia dramatyczną historię, która wymaga szybkiej reakcji i przesłania pieniędzy. Działa pod presją czasu, by senior nie miał okazji zweryfikować sytuacji.

2. Oszustwo „na policjanta”

W tej metodzie przestępca podszywa się pod funkcjonariusza policji i przekonuje seniora, że jego pieniądze na koncie są zagrożone. W efekcie nakłania go do przelania środków na „bezpieczne konto” lub przekazania gotówki.

• Jak działa?
  Oszust dzwoni do seniora, podając się za policjanta lub agenta CBŚ, i informuje o „śledztwie” dotyczącym oszustów bankowych. Manipulując strachem, prosi o współpracę, co najczęściej kończy się stratą oszczędności.

3. Fałszywe loterie i nagrody

Seniorzy są informowani, że wygrali dużą nagrodę pieniężną lub cenny przedmiot. Aby odebrać nagrodę, muszą najpierw uiścić opłatę manipulacyjną lub podać dane osobowe.

• Jak działa?
  Oszuści kontaktują się telefonicznie, mailowo lub listownie, twierdząc, że senior wygrał loterię, w której często nawet nie brał udziału. W zamian za „odbiór nagrody” żądają opłat za przesyłkę lub podatki.

4. Fałszywe inwestycje

Oszuści oferują „atrakcyjne” możliwości inwestycyjne, np. w kryptowaluty, obligacje czy fundusze. Obiecują szybkie zyski i minimalne ryzyko.

• Jak działa?
  Seniorzy są przekonywani, by zainwestować swoje oszczędności w nieistniejące projekty. Gdy przestępca otrzyma środki, kontakt z nim się urywa.

5. Phishing – oszustwa internetowe

Oszustwa phishingowe polegają na wyłudzaniu danych logowania do bankowości elektronicznej lub kart płatniczych. Przestępcy wysyłają fałszywe e-maile lub SMS-y, podszywając się pod banki, dostawców usług czy urzędy.

• Jak działa?
  W wiadomościach znajduje się link prowadzący do fałszywej strony internetowej, łudząco podobnej do strony banku. Po zalogowaniu senior podaje swoje dane bezpośrednio oszustom.

6. Fałszywe zbiórki charytatywne

Seniorzy są proszeni o przekazanie pieniędzy na pomoc dla osób chorych, ofiar katastrof czy innych szlachetnych celów. W rzeczywistości pieniądze trafiają do oszustów.

• Jak działa?
  Przestępcy wykorzystują empatię seniorów, prosząc o datki przez telefon, e-mail lub osobiście. Często posługują się fałszywymi zdjęciami i historiami, by wywołać emocje.

7. Oszustwa techniczne – „na informatyka”

Oszust podaje się za pracownika firmy technologicznej, np. Microsoftu, i informuje seniora o rzekomym problemie z komputerem, który trzeba naprawić.

• Jak działa?
  Przestępca prosi o zdalny dostęp do komputera i wykonanie przelewu za usługę. W rzeczywistości instaluje złośliwe oprogramowanie lub wykrada dane.

Jak chronić osoby starsze przed oszustwami?

1. Edukacja i świadomość
   Regularne rozmowy z seniorami na temat popularnych metod oszustw to klucz do ochrony. Ważne, by uświadamiać ich, że:
   
    

   • Nigdy nie należy podawać danych osobowych przez telefon.

   • Policja i banki nigdy nie proszą o przesyłanie pieniędzy na „bezpieczne konto”.

   • Nie należy klikać w podejrzane linki ani otwierać załączników od nieznanych nadawców.

2. Weryfikacja informacji
   Zachęcaj seniorów do sprawdzania informacji przed podjęciem decyzji, np. poprzez kontakt z bliskimi lub zaufaną osobą.
   
    

3. Zabezpieczenia technologiczne
   Wyposaż komputery i telefony seniorów w aktualne oprogramowanie antywirusowe i firewalle. Pomóż im skonfigurować bezpieczne hasła i włączyć dwuskładnikowe uwierzytelnianie (2FA).
   
    

4. Ograniczenie dostępu do oszczędności
   Jeśli to możliwe, doradź seniorom przechowywanie większości środków na koncie, które wymaga dodatkowej autoryzacji do przelewów.
   
    

5. Ostrzeżenia ze strony instytucji
   Banki, urzędy i policja powinny regularnie informować o aktualnych metodach oszustów, np. poprzez plakaty, ulotki czy komunikaty w mediach.
   
   
    

Oszuści wykorzystują zaufanie, brak wiedzy i emocje seniorów, by wyłudzać od nich pieniądze. Najlepszym sposobem na przeciwdziałanie tym praktykom jest edukacja, budowanie świadomości zagrożeń oraz stosowanie odpowiednich środków ostrożności. Warto pamiętać, że ochrona seniorów to wspólna odpowiedzialność rodzin, instytucji i całego społeczeństwa. Zadbajmy o to, by osoby starsze mogły korzystać z życia w sposób bezpieczny i wolny od manipulacji.

Konsultacji merytorycznych udzielili pracownicy Megaserwis S.C. oraz Data Recovery Lab