Powrót do Europy Rekomendacje dla polskiej polityki w Unii Europejskiej

Rozpoczynając swoją misję w warunkach olbrzymiej geopolitycznej niepewności oraz wobec perspektywy polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej w 2025 roku, nowy rząd RP staje przed koniecznością zbudowania filarów polityki europejskiej na nowo. Z uwagi na wojnę w Ukrainie nasz kraj znajduje się w centrum, a nie na peryferiach kryzysu, kluczowego obecnie dla przyszłości całej Unii. Fakt, że historia Europy rozgrywa się dziś znowu w naszym regionie, obarcza największy w nim kraj szczególną odpowiedzialnością i stanowi okazję do maksymalnego wykorzystania potencjału Polski. Zatrzymanie reżimu nieliberalnego i wybór demokracji liberalnej dają Polsce mandat do tego, aby proponować wizję i strategię, co jest konieczne również dla właściwego zdefiniowania własnego interesu narodowego. Chodzi o wizję demokratycznej Polski w silnej Unii jako najlepszego sposobu dla realizacji strategii długofalowego bezpieczeństwa i trwałego rozwoju.

Szczegółowe analizy i rekomendacje formułują: Michał Matlak w zakresie polskiej polityki wobec planów rozszerzenia i reformy instytucjonalnej UE, Monika Sus w zakresie unijnej polityki bezpieczeństwa i obronności, Ryszard Pawlik w zakresie polityki energetyczno-klimatycznej, Agnieszka P. Smoleńska w kwestii przystąpienia do strefy euro, Paweł Dariusz Wiśniewski w związku z przyszłością finansowania UE oraz Alicja Bachulska w zakresie polityki wobec Chin.

Raport Powrót do Europy. Rekomendacje dla polskiej polityki w UE jest zaproszeniem do dyskusji o miejscu Polski w Europie i w świecie. Przygotowane pod redakcją Piotra Burasa teksty ekspertek i ekspertów są pokłosiem seminarium strategicznego, jakie Fundacja im. Stefana Batorego prowadziła w 2023 roku wspólnie z warszawskim biurem European Council on Foreign Relations. Autorzy i autorki proponują nie tylko wnikliwą analizę największych wyzwań, przed jakimi stoi Unia, ale także formułują propozycje dla polskiej polityki europejskiej i zagranicznej. Liczymy, że efekty tej dyskusji pomogą zarówno kształtować bieżącą politykę, jak i przyczynią się do powstania tak potrzebnej strategii.

Europa nie jest jednak skazana na realizację wizji Orbána i rosnących w siłę formacji prawicowych w innych państwach Unii Europejskiej. Wizja ta może stać się jednak samospełniającą prognozą, jeśli nie zostanie dla niej sformułowana alternatywa, polegająca na czymś innym niż powtarzanie liberalnych formułek o kryzysie liberalnej demokracji (...). Polskie społeczeństwo pokazało 15 października 2023 roku, że opisanej przez Orbána logice można się przeciwstawić. Zatrzymanie reżimie nieliberalnego i wybór demokracji liberalnej dają Polsce mandat do tego, aby zaproponować alternatywną wizję i strategię. Chodzi o wizję demokratycznej Polski w silnej Unii jako najlepszego sposobu dla realizacji strategii długofalowego bezpieczeństwa i trwałego rozwoju – pisze Edwin Bendyk we wprowadzeniu do raportu od Fundacji Batorego.

O tym, że „powrót do Europy" nie jest i nie może być powrotem do przeszłości (tej sprzed 2015 roku), przesądza głęboka transformacja Unii, która stała się jej udziałem na przestrzeni ostatniej dekady. Transformacja ta była reakcją na czynniki zewnętrzne: konieczność zmierzenia się z kryzysem klimatycznym, pandemią koronawirusa oraz nowym geopolitycznym układem sił zdominowanym przez konfrontację między Stanami Zjednoczonymi a Chinami (...). Polska potrzebuje wreszcie realistycznego podejścia do własnego potencjału i możliwości. Choć nie ma statusu mocarstwa, to jest jednym z największych państw UE, które może i musi mieć duży wpływ na kształt polityki Unii w momencie zwrotnym jej historii – podkreśla Piotr Buras, redaktor raportu. 

Piotr Kosiewski