Stypendialny archipelag: ponad 130 milionów złotych rocznie dla młodych talentów

Fundacja Dobra Sieć opublikowała czwartą edycję raportu „Mapa Stypendiów IV”, który w szczegółowy sposób przedstawia dynamiczny rozwój systemu stypendialnego w Polsce. Celem badania jest zrozumienie, jakie są potrzeby i oczekiwania odbiorców programów i w jaki sposób dopasować oferty do zmieniającej się rzeczywistości. A nie jest to temat marginalny, gdyż całkowity roczny budżet programów wyniósł według badania 133 milionów złotych.

System stypendialny w Polsce rozrasta się

W ciągu ostatniej dekady społeczny system stypendialny w Polsce przeszedł istną transformację. Autorzy raportu porównują go obecnie do wielkiego archipelagu, tworzonego przez wyspy ludzi dobrej woli.

Liczba programów stypendialnych w bazie Moje Stypendium wzrosła od 2013 roku o ponad 250%. W latach 2021–2023 zarejestrowano aż 888 programów realizowanych przez 671 instytucji. To dowód na to, że stypendia rosną w siłę jako narzędzie wspierania edukacji, a także wspomagania ambitnych osób w Polsce.

Rzucającą się w oczy cechą współczesnego programu stypendialnego jest silny regionalny charakter. Aż 82% wszystkich programów jest skierowanych do młodzieży z konkretnych regionów Polski. Najwięcej programów działa na Śląsku, w Wielkopolsce oraz na Mazowszu.

Lider jest jeden. Samorządy na czele

Raport pokazuje, że samorządy przejęły prowadzenie w organizowaniu programów stypendialnych - to właśnie one odpowiadają za realizację aż 73% wszystkich programów. Za to fundacje i stowarzyszenia w dalszym ciągu dominują w obszarze programów ogólnopolskich oraz naukowo-socjalnych.

Rodzaje stypendiów

Wśród typów stypendiów, które dominują w Polsce, szczególnie wyróżniają się programy hybrydowe (35%), łączące różnorodne kryteria - na przykład naukowe i sportowe. 28% programów to stypendia naukowe, 21% sportowe, a 14% artystyczne. Warto także zauważyć, że aż 32% programów jest skierowanych wyłącznie do uczniów, a 16% do studentów.

Autorzy raportu zwracają uwagę, że od 2013 roku maleje udział stypendiów socjalnych w ogólnej liczbie stypendiów. Obecnie głównym celem programów stypendialnych wydaje się być promowanie talentów, a nie wyrównywanie szans.

Biznes pozostaje w tyle

Tylko niewielka liczba programów stypendialnych jest organizowana przez firmy i szkoły wyższe. Autorzy raportu podkreślają, że wkrótce może to ulec zmianie, gdyż prowadzenie programu stypendialnego może dobrze wpisywać się w cele organizacji, połączone ze społeczną odpowiedzialnością i ESG. Przedsiębiorstwa jednak współfinansują lub finansują programy stypendialne, realizowane przez fundacje korporacyjne albo inne podmioty.

Wyspy możliwości, mosty nadziei

Raport „Mapa Stypendiów IV” definiuje społeczny system stypendialny w Polsce jako system zbudowany nie z odgórnych decyzji, lecz z lokalnych inicjatyw i oddolnych działań. Dają one młodym ludziom realną szansę na rozwój.

Zebraliśmy głosy ponad 250 organizacji, które każdego dnia zmieniają życie tysięcy uczniów i studentów. Naszym celem jest budowa mostów między tymi „wyspami” – by stypendia nie były tylko jednorazową pomocą, ale częścią trwałego systemu wsparcia edukacyjnego – mówi Ewa Jodkowska z Fundacji Dobra Sieć, koordynatorka programu Moje Stypendium.

O Fundacji Dobra Sieć

Fundacja Dobra Sieć powstała w 2009 r. z inicjatywy Akademii Rozwoju Filantropii w Polsce. Prowadzi portal Mojestypendium.pl, na którym znajduje się baza aktualnych stypendiów, konkursów i staży, artykuły o stypendiach oraz informacje dla organizatorów programów stypendialnych i badania dotyczące systemu stypendiów.

Ewa Jodkowska