Braniewo.com.pl
Przede wszystkim nie zawiodła publiczność, która licznie uczestniczyła we wszystkich prezentacjach przedsięwzięcia pn. „Ukraińskie Barwy Pogranicza” w dniach 20-21 października, w Braniewskim Centrum Kultury. Impreza w swojej treści i formie nawiązywała do tradycji plenerowych festynów „Watra - Spotkania Pogranicza”, których początek sięga lat dziewięćdziesiątych. Organizowane corocznie spotkania
w tej formie dotrwały aż do roku 2007.
Scenariusz tegorocznej imprezy zakładał różnorodność kulturalnych prezentacji,
od prezentacji autorskich, panelu historycznego, maratonu filmowego, aż do koncertów artystycznych. Otwarcia imprezy dokonał Jarosław Keller- przedstawiciel braniewskiej wspólnoty ukraińskiej. W swoim wystąpieniu podkreślił bogactwo kultury pogranicza,
na które składa się różnorodność kulturowa regionu, w tym ukraińska spuścizna duchowa i twórczość artystyczna. Nawiązał również do obchodów 65 – rocznicy akcji „Wisła”, które były ideą przewodnią pierwszego dnia imprezy. Wśród honorowych gości znaleźli się przedstawiciele władz samorządowych, państwowych, duchowieństwa, parlamentarzyści, liderzy organizacji pozarządowych, członkowie korpusu dyplomatycznego. Swoją obecnością zaszczycili m. in.:
- Miron Sycz – Poseł na Sejm Rzeczypospolitej, Przewodniczący Sejmowej Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych,
- Wojciech Penkalski – Poseł na Sejm RP, Członek Komisji ds. Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki,
- Jan Bobek – Radny Sejmiku Warmińsko – Mazurskiego,
- Urszula Zakrzewska – Radna Sejmiku Warmińsko – Mazurskiego,
- Wincenty Przyborowski – Wicestarosta Braniewski,
- Henryk Mroziński – Burmistrz Miasta Braniewa,
- Myron Jankiw - Konsul Generalny Ukrainy w Gdańsku,
- Stefan Dembicki – Przewodniczący Elbląskiego Oddziału Związku Ukraińców
w Polsce,
- Ludmiła Minkiewicz – Przewodnicząca Polsko – Rosyjskiej Fundacji Współpracy i Rozwoju.
Z przywitalnymi pozdrowieniami dla uczestników wystąpili honorowi goście: Miron Sycz, Wincenty Przyborowski, Myron Jankiw, Henryk Mroziński, Stefan Dembicki. Głównym wydarzeniem sobotniego wieczoru była wystawa fotograficzna
oraz prezentacja multimedialna pn. „Karpaty bez granic - zabytki architektury sakralnej”, w wykonaniu autorskim Bogdana Tchórza – dziennikarza, publicysty, pedagoga z Górowa Iławeckiego. Kolorowe fotografie ustawione w foyer ośrodka kultury oraz pokaz multimedialnych slajdów zdjęciowych na szerokim ekranie, zrobiły niezwykłe wrażenie na widzach. Istne piękno zaklęte w cerkiewkach – określił jeden
z odwiedzających wystawę. Cała ekspozycja przedstawiała unikalne zabytki sztuki sakralnej - drewniane cerkwie (od XVII wieku po współczesne) południowo
– wschodniej Polski, północnej Słowacji oraz zachodniej Ukrainy, ikonostasy, dzwonnice drewniane, kamienne krzyże i inne pamiątki małej architektury sakralnej. Poważną cześć tych zabytków pozostawionych bez opieki skazano po prostu na dewastację
i zagładę. Dla wielu uczestników spotkania – mieszkańców byłych ziem południowo
– wschodniej Polski, odwiedziny wystawy stanowiły swego rodzaju podróż sentymentalną do czasów minionych, do rodzinnych stron, gdzie stałym elementem krajobrazu była cerkiew.
Artystycznym preludium do tej części imprezy był występ solisty Filharmonii Kaliningradzkiej – Anatolija Szewczuka, zasłużonego artysty Rosji. Piosenkarz, niezwykle popularny wśród 150 tysięcznej diaspory ukraińskiej Obwodu Kaliningradzkiego, z ogromną dynamiką wykonał piosenki w języku ukraińskim. Artystyczną część wieczoru uzupełniły zespoły folklorystyczne z terenu Warmii
– kapela „ Wojcieszanie” z Wojciech k/ Bartoszyc , działająca pod kierownictwem Włodzimierza Bohuna oraz zespół śpiewaczy „Gorące Serca” (kierownik – Zofia Bryl).
W repertuarze tych zespołów znalazły się piosenki ukraińskie, w tym łemkowskie,
a także polskie inspirowane folklorem ukraińskim. Nawiązaniem do kontekstu historycznego – deportacyjnej akcji ludności ukraińskiej w 1947 pn. „Operacja” „Wisła” była prelekcja Eugeniusza Misiły – ukraińskiego historyka, publicysty, twórcy centrum dokumentacji, tzw. Fundacji Archiwum Ukraińskiego, współpracownika Naukowego Towarzystwa im. T. Szewczenki w Nowym Jorku i we Lwowie, autora szeregu prac
dot. „Akcji Wisła” oraz wysiedleń do ZSRR.
Zaprezentowane przy okazji uczestnikom spotkania uzupełnione, rozszerzone
o nowe wątki dokumentalne wydanie publikacji” Akcja Wisła – 1947” spotkało
się z niezwykle szerokim zainteresowaniem słuchaczy.
Do rozpoczętego przez E. Misiło panelu historycznego dołączyło wystąpienie - Stefanii Lichołat – zasłużonego pedagoga, długoletniego lektora j. ukraińskiego. Prelekcja miała charakter nietypowy, zabarwiany poezją, patosem, mająca bezpośrednie odniesienie
do przeżyć autorki. U wielu słuchaczy pojawiły się łzy wzruszenia.
Dalej panel historyczny był kontynuowany w wydzielonych miejscach ośrodka, przez całą sobotę, a także i w niedzielę, równolegle z innymi przedsięwzięciami programowymi. Kulminacją sobotnich spotkań był pokaz dwóch filmów dokumentalnych: „Drzwi Łemkowszczyzny” w reżyserii Romana Kryka, dziennikarza, długoletniego korespondenta TVP w Kijowie oraz „Ogień i Zbroja” („Wohoń i Zbroja”), reż. Mirosław Iwanyk, prod. DocuFilm – Toronto. Film R. Kryka został zrealizowany
w konwencji wspomnień byłych mieszkańców ziem południowo – wschodnich (Łemkowszczyzna) wysiedlonych w ramach akcji „Wisła” na ziemie zachodnie
i północne. Film kanadyjski „Wohoń i Zbroja” opowiada o oddziałach zbrojnych Ukraińskiej Powstańczej Armii, które prowadziły działania na zachodnich, etnicznych ziemiach ukraińskich – na Zakerzoniu. W filmie wykorzystano archiwalne fotografie
i dokumenty, zapisy rozmów z uczestnikami walk oraz wywiady z historykami z Polski, Kanady i USA.
Drugi dzień imprezy był wypełniony koncertami zespołów artystycznych. Maraton koncertowy rozpoczął występ połączonych zespołów dziecięcych „Wesełuszky”
(Zespół Szkół w Lelkowie, kierownik Jan Sołoducha) i „Czornobrywka” z Pieniężna (kierownik Iwona Onufrijuk).
Zespół wykonał z zadziwiającą dynamiką szereg wiązanek ukraińskich, polskich, łemkowskich piosenek ludowych cechujących się dużą melodyjnością i rytmicznością. Nie odbyło się również bez solowych popisów młodych artystów. Swoistą formę artystycznych prezentacji był występ młodzieżowej, kabaretowej grupy „Horpynka”
z Elblaga (kierownik zespołu Andrzej Szmigielski), która przedstawiła dwa skecze
(w. j. polskim i j. ukraińskim), poddające satyrycznej „obróbce” lokalną, braniewską rzeczywistość, a także problemy wynikające z relacji transgranicznych. Och „oberwało się nieco naszym włodarzom, a także wszelkiego rodzaju przemytnikom, łapownikom…” Satyra bywa czasami bezlitosna. Niewątpliwym „artystycznym odkryciem” imprezy, być może sezonu, był występ zespołu „Krywa fajera” z Wojciech k/Bartoszyc. Kierownikiem i instruktorem zespołu jest Bogdan Kuciński. Świetnie zgrywające
się głosy męskie i damskie przy akompaniamencie nietypowych instrumentów (akordeon, bas, bęben, krzywa fajera, tarka, trąbka, przeszkadzajka, saksofon, różne odmiany instrumentów perkusyjnych), oraz przerywniki w postaci żartobliwych monologów sprawiły, że występ był ciekawy, zabarwiony humorem, żartem, a przy tym pełen dynamiki scenicznej. W bogatym repertuarze zespołu znalazły się piosenki ludowe, folkowe, biesiadne w języku polskim i ukraińskim, tworzące tzw. folk współczesny.
Ostatnim, mocnym (także w sensie dosłownym) akordem imprezy był koncert folkowo - rockowej grupy „Berkut” oraz formacji folk-rockowej „The Ukrainian - Folk”.
Obie grupy rozgrzewały publiczność muzyką inspirowaną folklorem ukraińskim.
W repertuarze zespołów znalazły się ukraińskie piosenki ludowe we własnych aranżacjach oraz własnych kompozycjach. We wszystkich programowych prezentacjach, w ciągu 2 dni, a także w przeddzień oficjalnego otwarcia (wystawa była udostępniona już od dnia 18 października) wzięło udział ok. 600 osób, 9 – zespołów (103 osoby),
1 solita, 2 prelegentów. Wśród publiczności znalazła się również ok. 15 osobowa grupa mieszkańców obwodu kaliningradzkiego. W trakcie imprezy wszyscy uczestnicy mieli możliwość degustacji tradycyjnych ukraińskich potraw. Wspólne biesiadowanie pozwoliło na wzmocnienie integracyjnych elementów imprezy. Nadto zainteresowani mieli możliwość zakupu ukraińskich publikacji, książek, czasopism
i wydań muzycznych.
Oficjalnego zamknięcia imprezy dokonał - Mirosław Prytuła – z-ca przewodniczącego Elbląskiego Oddziału Związku Ukraińców w Polsce.
Projekt zrealizowano dzięki dotacji Ministra Administracji i Cyfryzacji oraz Starostwa Powiatowego w Braniewie.
Partnerzy projektu: Urząd Miasta Braniewa, Braniewskie Centrum Kultury, Stowarzyszenie Pomocy Społecznej „Socjal”, Polsko – Rosyjska Fundacja Współpracy i Rozwoju.
Organizatorzy: Związek Ukraińców w Polsce, Oddział Elbląg, Koło w Braniewie.
Za udzielone w różnych formach wsparcie organizatorzy serdecznie dziękują: Andrzejowi Smyk, Ryszardowi Doda, Mirosławowi i Andrzejowi Demko, Wojciechowi Hołownia, Pawłowi i Stefanowi Werbowy, Stefanowi Uhryn, Stanisławowi Mudryk, Władysławowi Hruszka, Jerzemu Salitra, Zygmuntowi Wajdlejtowi, Aleksandrze Sobacz, Teresie Hruszka, Darii Keller, Marii i Bogdanowi Hrycyna, Romanowi Hyczko, Mieczysławowi Tomaszewskiemu, Oldze Keller, Marii Breczko, Bogdanowi Oryniak, Teresie Iwaszkiewicz, Marii Polenik, Wierze Fedirko, Joannie Gajewskiej, Genowefie Karolińskiej, ks. Witalisowi Leończukowi, ks. Piotrowi Hudko, Andrzejowi Gursztyn, a także Braniewsko – Pasłęckiemu Bankowi Spółdzielczemu..
Szczególne wyrazy wdzięczności organizatorzy kierują do wolontariuszy: Katarzyny Demkowicz, Marty Szulhan, Eugeniusza Skuratko, Bogdana Demkowicza, Haliny Właszynowicz, Katarzyny Skuratko, Julii Polenik, Wacława Kaszaka, Teresy Pramik, Natalii Poznysz,
Zofii Nowak.
Jarosław Keller
Komentarze (0)
Dodaj swój komentarz