70.rocznica śmierci Seweryna Pieniężnego

W środę 24 lutego mija okrągła rocznica śmierci Seweryna Pieniężnego, juniora, na cześć którego Piniężno otrzymało w 1947 roku swą nazwę.

SEWERYN PIENIĘŻNY (1890-1940)

Polski patriota, pokrzepiciel Polaków z Warmii, dziennikarz, redaktor i wydawca „Gazety Olsztyńskiej”. Należał do nielicznego grona polskiej inteligencji Olsztyna okresu międzywojennego.
Urodził się 25 lutego 1890 r. w Olsztynie. Był synem Seweryna Pieniężnego przybyłego do Olsztyna z Poznania, aby wesprzeć Jana Liszewskiego w wydawaniu „Gazety Olsztyńskiej”. Seweryn uczęszczał do niemieckiej szkoły, która znajdowała się przy dzisiejszej ul. Niepodległości w Olsztynie oraz do prowadzonej przez księdza Barczewskiego prywatnej szkoły w Brąswałdzie.
Na zawsze w jego pamięci pozostały wydarzenia z 1901 roku, kiedy to niemiecki nauczyciel zaskarżył ojca Seweryna w olsztyńskim sądzie o artykuł, w którym Pieniężny potępił zachowanie nauczyciela drwiącego z polskich uczniów i ich rodzin. Na rozprawie w roli świadków występował Seweryn Junior i jego brat Władysław. Sąd zasądził grzywnę z zamianą na areszt. Młody Seweryn bardzo przeżył ten niesprawiedliwy wyrok i mimo młodego wieku zdawał sobie sytuację z trudnej roli Polaków na Warmii. Po śmierci ojca w 1905 r. wziął na siebie obowiązek utrzymania zapoczątkowanej przez ojca i wuja pracy oświatowej. W 1910 r. Seweryn Pieniężny rozpoczął działalność publiczną, pełniąc funkcję sekretarza w zarządzie Polsko - Katolickiego Towarzystwa Ludowego „Zgoda” w Olsztynie.
W 1914 r. został powołany do wojska. W 1918 r. przejął obowiązki kierownika redakcji „Gazety Olsztyńskiej”. Gazeta stała się głównym organem propagandowym strony polskiej, prezentując wiernie przebieg kampanii informacyjnej przed plebiscytem w 1920 r.
Pieniężny ciągle modernizował wydawnictwo. Od 1 stycznia 1921 „Gazeta Olsztyńska” wychodziła sześć razy w tygodniu wraz z dodatkami: „Gościem Niedzielnym”, „Gospodarzem”, „Życiem Młodzieży” oraz „Głosem Pogranicza”. Szczególną pozycję w Gazecie zajmowały słynne felietony w gwarze warmińskiej pt.: „Kuba spod Wartemborka gada” pisane przez Seweryna. Drukowano również inne pisma, takie jak: „Gazetę Polską dla Powiatów Nadwiślańskich" z dodatkami „Dla Młodzieży” i „Wieczory Rodzinne”, „Mazurskiego Przyjaciela Ludu”, „Mazura”, miesięcznik „Głos Ewangelijny”, „Kulturwehr”, „Kalendarz dla Mazurów” oraz „Poradnik Nauczycielski”. W latach 1918-1939 drukarnia Pieniężnych opublikowała 47 książek, broszur i ulotek propagandowych.
Pierwsze lata władzy hitlerowskiej przyniosły gazecie codzienne drobne szykany, próby konfiskaty wydań, utrudnianie kolportażu, prześladowanie czytelników. W tym co robił, Seweryn Pieniężny miał zrozumienie rodziny. Zrozumienie znalazł również u Wandy z Dembińskich z którą w 1920 r. zawarł związek małżeński. Wanda Dembińska pracowała w Konsulacie RP w Olsztynie, angażowała się
w działania kulturalno-oświatowe, tworzyła koła Kobiet Polek, pomagała mężowi w Gazecie. Ich dom był wzorem dla miejscowych Polaków. Doczekali się czwórki dzieci - Konstantego, Ewy, Marii
i Haliny.

1 września 1939 roku do redakcji Gazety wkroczyło gestapo. Seweryn Pieniężny został aresztowany, po czym 24 lutego 1940 r. został rozstrzelany w obozie koncentracyjnym w Hohenbruch (dzisiejszy Obwód Kaliningradzki). Pogrzeb odbył się w Olsztynie dopiero po ekshumacji w 1946 r.
Na jego cześć w 1947 roku nadano nazwę Pieniężno miasteczku w powiecie braniewskim, które do tego momentu nosiło nazwę Mąkowory.

W ubiegłym roku władze Pieniężna zwróciły się z prośbą, do władz miast, które upamiętniają postać Seweryna Pieniężnego poprzez nazwy ulic, w wyniku czego przysłano nad Wałszę tablice pamiątkowe z herbami tych miast. Stały się one stałą ekspozycją pieniężnieńskiego Urzędu.

Krzysztof Kisiel