Jak co roku w maju w Wilnie odbędą się kolejne Spotkania Poetyckie. Głownym organizatorem jest Romuald Mieczkowski, poeta wileński i jego Galeria Znadd Wilii. Poniżej kilka uwag organizatora o imprezie skierowanych do potencjalnych uczestników uroczystości. Otrzymuję wiele pytań, dotyczących kolejnych, XVI Międzynarodowych Spotkań Poetyckich "Maj nad Wilią". Jako organizatora przedsięwzięcia bardzo mnie cieszy ta pamięć, rozgłos o naszej inicjatywie. Wśród Państwa niemało jest Sympatyków festiwalu, którzy chcieliby przyjechać właśnie w tym czasie prywatnie do Wilna, dostosować swój pobyt w mieście nad Wilią tak, ażeby uczestniczyć również w "Maju nad Wilią". To wzrusza, ponieważ Spotkania robione są skromnymi, własnymi siłami, możliwości Darczyńców bywają też coraz bardziej ograniczone. Dlatego nie wszystkich chętnych przyjazdu możemy gościć. A w ciągu 15 lat w Spotkaniach uczestniczyło tylko około 300 gości zagranicznych, w tym znanych poetów i pisarzy, krytyków literackich i naukowców, artystów i animatorów kultury. W tym roku będziemy podejmować ponad 30 gości zagranicznych. Większość z nich przyjeżdza po raz pierwszy do Wilna, choć w ich gronie znajdą się nasi przyjaciele i partnerzy, którzy od lat współpracują z polskimi poetami Wilna, pomagają im w tych trudnych czasach zaistnieć twórczo w różnych zakątkach Polski i innych krajów. Program i koncepcję "Maja nad Wilią" poniżej. Szczególnie polecam Państwu konferencję, która odbędzie się 25 maja w siedzibie Ambasady PR (Pałacu Paców) i podczas której będziemy mówić o miastach o trudnych losach, miejscach straconych i odzyskanych, o tym, jakiego tworzywa dla twórczości dostarcza historia; nie zabraknie wzruszeń podczas uroczystej inauguracji święta i Środy Literackiej. Życzę, ażeby dobre drogi zaprowadziły Państwa w tym czasie do Wilna i serdecznie zapraszam do udziału. MIASTA O TRUDNYCH LOSACH, MIEJSCA STRACONE I ODZYSKANE Z różnych powodów zostawiamy swe rodzinne strony i ojczyste miasta. Żeby nie tyle w wielkim, co w innym świecie pobierać nauki, szukać szczęścia, robić kariery. W dziejach Wilna zdarzało się, że właśnie to miasto było celem wędrówki ambitnych młodych osób – nie tylko z pobliskich miejscowości, ale i dość odległych. Od dawnych wieków w grodzie nad Wilią rozbrzmiewały różne języki, sąsiadowało ze sobą niezwykłe bogactwo kultur, tworząc niepowtarzalną aurę magiczności grodu – samego w sobie i przyjaznego dla swoich mieszkańców. Ale nie dzieje Wilna jakże często nie były łaskawe – miasto przechodziło z rąk do rąk, a wielu jego mieszkańców po przegranych powstaniach i w wyniku carskich represji trafiało na Syberię, dzieliło los tułaczy na ogromnych połaciach Imperium Rosyjskiego, zmuszonych było do emigracji. Inaczej jak tragiczny exodus nie da się określić wygnania z miasta kwiatu społeczeństwa wileńskiego i zniszczenia jego tkanki podczas drugiej wojny światowej i po niej. Zmieniały się ustroje polityczne, składy narodowościowe, a miasto trwało, zachowując niektóre tradycje i pamięć o niektórych wilnianach, potrafiło zauroczyć swym pięknem nowo przybyłych mieszkańców. Jeszcze do niedawna rozważanie na ten temat uchodziło za zakazany temat, zresztą i dzisiaj stanowi on swoiste tabu w wielu kręgach. Ale żeby kochać świadomie jakieś miasto czy kraj, trzeba znać jego historię, nauczyć się mądrego dystansu do dziejów, których uczestnikami był niekiedy ktoś inny. Zdaję sobie sprawę z tego i znam to z autopsji, jak niezwykle trudny to temat. Zdaję też sprawę z tego, że takie rozmowy są nieuniknione i bardzo potrzebne. Dlatego podczas Spotkań „Maj nad Wilią” spróbujmy porozmawiać nie tyle o skomplikowanych dziejach Wilna i innych podobnych miast, co spróbować określić, jakiego „tworzywa” dostarczają one znowuż nie tyle dla badań historycznych, co dla twórczości. Dziś przecież nie możemy sobie wyobrazić Gdańska bez Grassa, Lwowa – bez Zagajewskiego, a Wilna – bez Miłosza czy Konwickiego. Takich przykładów można podać wiele. Nie muszę przypominać, jak wielka rola i odpowiedzialność spada w tym zakresie na ludzi nauki – przede wszystkim historyków, jak też ludzi sztuki – pisarzy, filmowców, malarzy, muzyków. Natchnienie to nie wszystko, to tylko „uśmiech boski” i zaproszenie do twórczości. Kwestię tę ująłbym tak: Jak bogate dzieje Wilna, innych miast o „trudnych losach” da się spożytkować w twórczości – wszak nie tylko tęsknota, którą nie w sposób piękniej wyrazić od Mickiewicza jest dziś kołem napędowym również w literaturze. Jakie znowuż trudności napotykają pisarze w takich miastach, choćby czasem w zetknięciu się z tzw. „poprawnością polityczną” i doraźnymi nakazami dnia dzisiejszego. Zapraszam do rozmowy, jaka może być pomocnym kluczem w zrozumieniu sedna takich miast, opisywanych przecież w różnych językach i przez pryzmat różnych kultur; która pomoże nam odpowiedzieć na pytanie, co należy zrobić, aby owe „tworzywo” Wilna wykorzystać jak najpełniej i jak najpiękniej, aby gród nad Wilią wciąż pozyskiwał nowych przyjaciół. Niedawno dokonałem wyboru i wydałem antologię współczesnej poezji wileńskiej. Wiersze 50 autorów, wśród których byli Polacy, Litwini, Białorusini. Rosjanie, Tatarzy, przedstawiciele innych narodowości, wykazują, jak różną optykę w widzeniu i opisywaniu miasta mają poszczególni poeci: patrząc z tego samego miejsca widzą oni bardzo różne rzeczy. I to jest inspirujący pierwiastek twórczy. Romuald Mieczkowski XVI MIĘDZYNARODOWE SPOTKANIA POETYCKIE „MAJ NAD WILIĄ” MIASTA O TRUDNYCH LOSACH, MIEJSCA STRACONE I ODZYSKANE PROGRAM Niedziela, 24 maja Przyjazd gości z zagranicy. Spotkania w Polskiej Galerii Artystycznej „Znad Wilii”. 13.00 – Msza św. w kościele Franciszkanów (z liryczną refleksją poetów); Literackie Wilno – wycieczki po mieście z przewodnikami. Udział w imprezach kulturalnych w ramach festiwalu Wilno – stolicą kultury europejskiej i obchodów 100-lecia Państwa Litewskiego (muzea, koncerty). 16.00 – Udział w spotkaniu poetyckim, poświęconym pamięci Teodora Bujnickiego. Skwer Liubartasa na Zwierzyńcu. Poniedziałek, 25 maja 10.00 – Inauguracja „Maja nad Wilią” przy pomniku Adama Mickiewicza. 10.15-12.30 – „Poznajmy się!” – Przedpołudnie jednego wiersza gości MSP w Podwórzu (lub w Sali Filaretów) Muzeum-Mieszkania Adama Mickiewicza. Oficjalne powitanie uczestników Spotkań przez przedstawicieli Ambasady, Konsulatu Generalnego RP oraz Instytutu Polskiego w Wilnie, Związku Pisarzy Litwy oraz organizatora przedsięwzięcia. 12.00 – Przestawienie poetyckie Polskiego Studia Teatralnego. 12.30 – 13.00 – Zwiedzanie Muzeum-Mieszkania Adama Mickiewicza. 14.30-18.30 – Miasta o trudnych losach, miejsca stracone i odzyskane. Konferencja w Pałacu Paców. Słowo powitalne – przedstawiciele Ambasady RP i Instytutu Polskiego w Wilnie. W części 1 uczestniczą: dr Rimantas Miknys, dyr. Instytutu Historii Litwy (Wilno); dr Zianon Pazniak, intelektualista, lider Białoruskiego Frontu Narodowego (Warszawa – Nowy Jork); Tomasz Łubieński, pisarz, redaktor naczelny „Nowych Książek” (Warszawa); Pranas Morkus, intelektualista, animator kultury (Wilno) i Romuald Mieczkowski – prowadzenie (Wilno). W części 2 uczestniczą: Birute Jonuskaite, pisarka, wiceprezes Związku Pisarzy Litwy; dr Andrius Konickis, eseista, redaktor naczelny „Naujoji Romuva”, przedstawiciele rosyjskich, białoruskich, żydowskich, tatarskich i karaimskich środowisk kulturalnych Wilna, dr Józef Szostakowski – prowadzenie (Wilno). Czynne będzie stoisko z książkami uczestników XVI MSP „Maj nad Wilią” i Wydawnictwa „Znad Wilii”. Wtorek, 26 maja 10.00 – Rozmowa na tematy translatorskie i współpracy literatur w Związku Pisarzy Litwy. Uczestniczą goście zagraniczni i polscy poeci Wilna. 11.30 – 13.00. IV Turniej Jednego Wiersza Młodych o Nagrody Czeladnika Poezji. PGA „Znad Wilii”. 14.30-15.30 – Śladami Filomatów i Filaretów. Przystanek: Belmont nad Wilenką. 17.00 – Spotkanie w Domu Kultury w Niemenczynie. 19.00-22.00 – Majówka poetycko-muzyczna nad Wilią z udziałem artystów miejscowych. Środa, 27 maja 11.00 – Zwiedzanie Muzeum Narodowego. 15.00 – Literackie pamiątki Wilna na Cmentarzu na Rossie. 17.00 – Środa Literacka w Celi Konrada – na podwórzu lub w unickiej cerkwi św. Trójcy. 19.00 – Biesiada Poetów, Malarzy, Muzyków w ich Przyjaciół. Koncert „Wielokulturowe barwy miasta nad Wilią”. PGA „Znad Wilii”. Czwartek, 28 maja 11.00 – Podsumowanie i konferencja prasowa – PGA „Znad Wilii”. Odjazd gości zagranicznych. Festiwal poza nielicznymi wyjątkami ma charakter otwarty. Wśród uczestników – ponad 30 gości z zagranicy, a także miejscowi poeci polscy, litewscy i innych narodowości aktorzy i muzycy. Informacja – pocztą elektroniczną: znadwilii@wp.pl lub telefonicznie: 3705 2123020, 370 60501911, 370 67043856, 370 67095215, 48 508764030. Organizatorzy: Redakcja „Znad Wilii”, Inicjatywa na Rzecz Rozwoju Kultury „Znad Wilii”, Polska Galeria Artystyczna „Znad Wilii” Partnerzy: Instytut Polski w Wilnie