TLENEK WĘGLA – zadbaj o własne bezpieczeństwo!

Nie posiada smaku, zapachu, barwy, nie jest drażniący i sprawia wrażenie, że go nie ma. Jednak to tylko pozory, gdyż wodpowiednim stężeniu potrafi uśpić anastępnie zabić. Mowa oczywiście obardzo niebezpiecznym gazie, zktórym spotykamy się na co dzień, czyli tlenku węgla potocznie nazywanym czadem.

Tlenek węgla jest nieco lżejszy od powietrza, co powoduje, że łatwo się z nim miesza i w nim rozprzestrzenia.

Potencjalnymi źródłami czadu w pomieszczeniach mieszkalnych są: gazowe podgrzewacze wody, piece węgłowe, gazowe lub olejowe, kominki i kuchnie gazowe.

Powstaje w wyniku niepełnego spalania wielu paliw m.in.: drewna, oleju, gazu, benzyny, nafty, propanu, węgla, ropy spowodowanego brakiem odpowiedniej ilości tlenu, niezbędnej do zupełnego spalania.

Może to wynikać z braku dopływu świeżego (zewnętrznego) powietrza do urządzenia, w którym następuje spalanie albo z powodu zanieczyszczenia, zużycia lub złej regulacji palnika gazowego, a także przedwczesnego zamknięcia paleniska pieca lub kuchni, czy też zapchanego i nieszczelnego przewodu kominowego lub uszkodzonego połączenia między kominami i piecami.

Jest to szczególnie groźne w mieszkaniach, w których okna są szczelnie zamknięte lub uszczelnione na zimę. Mieszkanie doskonale szczelne „nie oddycha” brak dostępu tlenu może doprowadzić do tragedii. Czad powstaje także często podczas pożaru.

Niebezpieczeństwo zaczadzenia wynika z faktu, że tlenek węgla jest gazem niewyczuwalnym dla człowieka. Dostaje się do organizmu przez układ oddechowy, a następnie jest wchłaniany do krwioobiegu. W układzie oddechowym człowieka tlenek węgla wiąże się z hemoglobiną 210 razy szybciej niż tlen, blokując dopływ tlenu do organizmu. Stwarza to poważne zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka. Uniemożliwia prawidłowe rozprowadzanie tlenu we krwi i powoduje uszkodzenia mózgu oraz innych narządów. Następstwem ostrego zatrucia może być nieodwracalne uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, niewydolność wieńcowa i zawał albo nawet śmierć.

Jak należy zapobiegać zatruciu?

Przyczyny tragedii zawsze są takie same: zaniedbania, niewiedza, wadliwe instalacje oraz ignorowanie przepisów. Jak wspomniano powyżej podstawową przyczyną zatruć jest niepełne spalanie, do którego dochodzi np. gdy zbyt szczelnie są zamknięte okna, brak jest właściwej wentylacji. Powoduje to powstanie tlenku węgla i utrudnia jego odpływ. Tyle spalin wypłynie na zewnątrz, ile świeżego powietrza napłynie do pomieszczenia. Dlatego przede wszystkim musi być zapewniony stały dopływ świeżego powietrza do paleniska (pieca gazowego, kuchenki gazowej, kuchni węglowej) oraz swobodny odpływ spalin.

Szczelnie pozamykane okna (czasami dodatkowo uszczelnione), pozaklejane kratki, brak otworów wentylacyjnych w drzwiach łazienkowych, jak również brak regularnych kontroli drożności przewodów wentylacyjnych i kominowych sprawiają, że w naszych mieszkaniach lub domach możemy nie być bezpieczni. W niewietrzonych mieszkaniach bardzo łatwo może dojść do tragedii.

Dlatego chcąc zapewnić bezpieczeństwo sobie i swoim bliskim należy:

- dokonywać okresowych przeglądów instalacji wentylacyjnej i przewodów kominowych oraz ich czyszczenia. Gdy używa się węgla i drewna, należy to robić nie rzadziej, niż raz na 3 miesiące. Gdy używa się gazu ziemnego czy oleju opałowego – nie rzadziej, niż raz na pół roku. Zarządca budynku lub właściciel ma obowiązek m. in. przeglądu instalacji wentylacyjnej nie rzadziej niż raz w roku,

- uchylić okno w mieszkaniu, gdy korzysta się z jakiegokolwiek źródła ognia (pieca gazowego z otwartą komorą spalania, kuchenki gazowej lub węgłowej),

- nie zasłaniać kratek wentylacyjnych i otworów nawiewnych,

- przy instalacji urządzeń i systemów grzewczych korzystać z usług wykwalifikowanej osoby,

- użytkować sprawne technicznie urządzenia, w których odbywa się proces spalania; zgodnie z instrukcją producenta kontrolować stan techniczny urządzeń grzewczych,

- stosować urządzenia posiadające stosowne dopuszczenia w zakresie wprowadzania do obrotu, w sytuacjach wątpliwych należy żądać okazania wystawionej przez producenta lub importera urządzenia tzw. deklaracji zgodności, tj. dokumentu zawierającego informacje o specyfikacji technicznej oraz przeznaczeniu i zakresie stosowania danego urządzenia,

- w przypadku wymiany okien na nowe, sprawdzić poprawność działania wentylacji, ponieważ nowe okna są najczęściej o wiele bardziej szczelne w stosunku do wcześniej stosowanych w budynku i mogą pogarszać wentylację,

- systematycznie sprawdzać ciąg powietrza, np. poprzez przykładanie kartki papieru do otworu, bądź kratki wentylacyjnej; jeśli nic nie zakłóca wentylacji, kartka powinna przywrzeć do otworu,

- często wietrzyć pomieszczenie, w którym odbywa się proces spalania (kuchnie, łazienki, wyposażone w termy gazowe) a najlepiej zapewnić nawet niewielkie rozszczelnienie okien,

- rozmieścić czujniki tlenku węgla w tej części domu, w której śpimy. Dla zwiększenia bezpieczeństwa dodatkowe czujki warto umieścić w każdym pomieszczeniu,

- nie spalać węgla drzewnego w domu, garażu, na zamkniętej werandzie itp. jeżeli pomieszczenie nie ma odpowiedniej wentylacji,

- nie zostawiać samochodu w garażu z włączonym silnikiem, nawet jeżeli drzwi do garażu pozostają otwarte,

- nie bagatelizować takich objawów jak: duszności, bóle i zawroty głowy, nudności, wymioty, oszołomienie, osłabienie, przyśpieszenie czynności serca i oddychania, gdyż mogą być sygnałem, że ulegamy zatruciu czadem; w takiej sytuacji należy natychmiast przewietrzyć pomieszczenie, w którym się znajdujemy i zasięgnąć porady lekarskiej.

Jakie są objawy zatrucia tlenkiem węgla?

- lekki ból, mdłości wymioty, ogólne zmęczenie i osłabienie – lekkie zatrucie,

- nasilający się ból głowy, senność, zaburzenia świadomości i równowagi, trudności z oddychaniem, oddech przyspieszony, zaburzenia rytmu serca – średnie zatrucie,

- drgawki, utrata przytomności – ciężkie zatrucie.

Osłabienie i znużenie, które czuje zaczadzony oraz zaburzenia orientacji i zdolności oceny zagrożenia powodują, że jest on całkowicie bierny (nie ucieka z miejsca nagromadzenia trucizny), traci przytomność i – jeśli nikt nie przyjdzie mu z pomocą – umiera.

Jak pomóc przy zatruciu tlenkiem węgla?

- należy natychmiast zapewnić dopływ świeżego, czystego powietrza,

- jak najszybciej wynieść osobę poszkodowaną w bezpieczne miejsce, na świeże powietrze,

- rozluźnić poszkodowanemu ubranie – rozpiąć pasek, guziki, ale go nie rozbierać, gdyż nie można doprowadzić do jego przemarznięcia,

- wezwać służby ratownicze ( Pogotowie Ratunkowe – tel. 999, Straż Pożarną – tel. 998 lub 112)

Jeśli po wyniesieniu na świeże powietrze zaczadzony nie oddycha, należy niezwłocznie przystąpić do wykonania sztucznego oddychania i masażu serca.

Reasumując, spełniając cztery poniższe warunki bezpiecznego użytkowania urządzeń spalających gaz, możemy łatwo zapobiec powstawaniu tlenku węgla i jego przenikaniu do naszych mieszkań. Są to:

- prawidłowa instalacja,

- stały dopływ świeżego powietrza,

- swobodny odpływ spalin,

- właściwa eksploatacja zapewniająca dobry stan techniczny urządzenia gazowego.

Przestrzegając powyższych zasad chronicie Państwo zdrowie i życie swoje oraz swoich bliskich.

Informacja: Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Braniewie