Wielobarwność Pogranicza

Pierwszy dzień wypełniły warsztaty choreograficzno – muzyczne oraz plastyczne z udziałem 22-osobowej grypy dzieci i młodzieży z braniewskich szkół. Uczestnicy warsztatów pod kierownictwem Serhija Szełesta na zakończenie zajęć zaprezentowali montaż słowno-muzyczny, prezentując utwory m.in. ,, Oj czorna ja sy czorna’’, ,,Każe mama i tato’’, ‘’Oj hmarytsia tumanytsia’’, oraz taniec ,, Belhijka’’. Natomiast pod kierunkiem miejscowego artysty – plastyka Andrzeja Zielińskiego młodzież wykorzystywała ukraińskie motywy przy wykonywaniu prac plastycznych.

Jednakże głównym elementem piątkowych spotkań była prezentacja filmów fabularyzowanych i dokumentów filmowych: ,,Trudne braterstwo’’, ,,Prawosławne duszpasterstwo w Armii Petlury’’, ,,U źródeł strategicznego partnerstwa’’. Dokument ,,Trudne Braterstwo’’ pokazuje historię sojuszu polsko-ukraińskiego, który został zawarty przez marszałka Józefa Piłsudskiego i atamana Semena Petlurę w roku 1920, w celu przeciwstawienia się Rosji Sowieckiej. Film powstał z inicjatywy Jerzego Giedrojcia, pod patronatem prezydenta RP – Aleksandra Kwaśniewskiego. Film ,,Prawosławne duszpasterstwo w Armii Petlury’’ przedstawia losy prawosławnego duszpasterstwa w armii atamana Semena Petlury, jedynego sojusznika Polski w walce z bolszewikami w roku 1920. Po zawarciu pokoju ryskiego, kapelani towarzyszyli internowanym w Polsce żołnierzom, organizując intensywne życie duchowe w obozach. Po ich rozwiązaniu w 1924 roku, część kapelanów założyła emigracyjne parafie na Zachodzie. Do innych wydarzeń historycznych nawiązywały dokumenty filmowe: ,, Svitylnyk istyny’’ oraz ,, Jak buduwaty Ridnu Chatu’’, poświęcone Sługom Bożym Metropolicie Andrzejowi Szeptyckiemu i jego następcy Kardynałowi Josifowi Slipemu. Uzupełnieniem prezentacji filmowych była prelekcja Olgi Hrybek na temat działalności duszpasterskiej, społecznej i politycznej Metropolity Andrzeja Szeptyckiego, w oparciu o materiały z wystawy Centralnego Państwowego Historycznego Archiwum m. Lwowa.

Kolejny dzień wypełniła w większości lekka muza, choć nie zabrakło intelektualnych elementów. Na początek, jak zwykle, uroczyste otwarcie imprezy, dokonane przez przewodniczącą braniewskiego koła ZUwP - Mirosławę Szulhan, poprzedzone wystąpieniami honorowych gości:

- Wicemarszałka sejmiku, posła na Sejm RP - Mirona Sycza,

- Radnego Sejmiku woj. Warm. – Maz. - Jana Bobka,

- Starosty Braniewskiego - Leszka Dziąga,

- Wójta Gminy Braniewa - Tomasza Sielickiego,

Na sali przedstawiciele samorządu:

- Rady Powiatu Braniewskiego: Władysław Hruszka, Artur Mieczaniec, Michał Sydor,Kamil Myszka,

- Rady Miejskiej: Dariusz Frąckiewicz, Jacek Gawryś, Jan Mróz,

- Wójt Gminy Wilczęta Beata Jarosz, liderzy organizacji pozarządowych, zasłużeni

   działacze  Związku Ukraińców w Polsce:

- Eugeniusz Nakonieczny, Andrzej Nakonieczny, Andrzej Szmigielski, StefanWłaszyn, Halina Stechnacz-Buśko, Michał Babiak, Czesław Polenik, JaninaSzmigielska,

- przedstawiciele duchowieństwa: Ks. Witalis Leończuk z Parafii PrzemienieniaPańskiego w Braniewie, Ks. Radosław Kondraciuk z Parafii św. Mikołaja w Ornecie, Ks. Piotr Hudko z Parafii Greckokatolickiej św. Trójcy w Braniewie,Ks. Leszek Galica Proboszcz Bazyliki Mniejszej p.w. św. Katarzyny w Braniewie.

Część koncertową rozpoczyna zespół tańca ludowego ,, Czeremosz z Węgorzewa, działający przy Węgorzewskim Centrum Kultury pod kierownictwem Wołodymyra Deneki. Zespół kultywuje ukraińską kulturę ludową, utrwalając poczucie tożsamości narodowej Ukraińców zamieszkanych w regionie warmińsko – mazurskim. Zespół odgrywa niebagatelną rolę w integracji społeczności polskiej i ukraińskiej, jak i Polski. Repertuar zespołu zawiera tańce różnych regionów Ukrainy: centralnej, Polesia, Wołynia, Podola i z ukraińskich Karpat oraz polskie narodowe i regionalne tańce, takie jak : polonez, krakowiak, oberek, suita warmińsko – mazurska. Wraz z zespołem ,,Czeremosz’’ wystąpił kwartet wokalny ,,Obrij’’, w skład którego wchodzą dorosłe osoby z dużym doświadczeniem muzycznym. Wysoki poziom występu, technika, dynamika i bogata choreografia wzbudziły wielki zachwyt i aplauz publiczności.

W nieco innej konwencji zaprezentowali się uczniowie Szkoły Muzycznej Yamaha z Braniewa, wykonując solo, w duecie i w grupie utwory ukraińskie, polskie, niemieckie, białoruskie. W pełnej krasie zaprezentowała się solistka szkoły- Julia Demko wykonując z gracją ukraińskie dumki.Dalej prezentowali się wykonawcy z Ukrainy.

Sasha Boole, pochodzący z Czerniowców – folk – singer,  wykonywał autorskie piosenki skomponowane na granicy bluesa, cantry i folku, grając  na gitarze, harmonijce ustnej, bango.  Niedawno wydał dwa dyski, koncertując po całej  Europie (właśnie wrócił  po koncertowych tournée z Czech).

Dżereło Karpat (Джерело Карпат oryg., w tłumaczeniu ,,Źródło Karpat’’)- zawodowa kapela muzyki ludowej z Morszyna koło Lwowa zachwycał profesjonalizmem wykonania muzyki ukraińskiej, etnicznej, karpackiej, huculskiej. Zespół posiada 30-letnią praktykę w muzykowaniu w Ukrainie, a także za granicą. Koncertował w Polsce, Niemczech, Skandynawii, Kanadzie, Stanach Zjednoczonych. Publikę wręcz oczarowała wirtuozeria skrzypka oraz cymbalisty zespołu. W międzyczasie można było podziwiać popisy wokalne niegdysiejszej solistki słynnego dzisiaj zespołu ,,Enej’’- Olgi Hrybek. Napięty ciąg koncertów nie odwlókł jednak organizatorów od przeprowadzenia bloku-panelu tematycznego, związanego z aktualną sytuacją na Ukrainie, towarzyszącymi tam wydarzeniami o charakterze społeczno-politycznym. Właśnie temu poświęcono panel z udziałem wybitnych żurnalistów – Marii Stepan, Nedima Useinowa, Olgi Popovych. Maria Stepan, reporterka ,,Wiadomości’’ TVP1, od wielu lat zajmująca się tzw. ,,słowiańskim Wschodem’’. Obserwatorka kolejnych wyborów prezydenckich i parlamentarnych na Ukrainie, Białorusi i Rosji. W szczególności gwałtownych zmian na Ukrainie. W 2004-tym roku, jeszcze jako reporterka ,,Radia Zet’’, obserwatorka Pomarańczowej Rewolucji.
A potem, już jako reporterka ,,Wiadomości’’, świadek Rewolucji Godności na przełomie 2013-tego i 2014 roku. W tym tzw. ,,Czarnego Czwartku’’- gdy 20-tego lutego 2014 roku na Majdanie zabito niemal sto osób. Obecna przy tzw. ,,Krymskim Referendum’’, czyli bezprawnym odebraniu Krymu przez Rosję. Świadek tragedii po zestrzeleniu malezyjskiego boeninga nad ukraińskim terytorium, okupowanym przez prorosyjskich separatystów. Do dziś śledząca losy ukraińskich żołnierzy, ochotników, wolontariuszy i uchodźców z okupowanych przez prorosyjskich separatystów terytoriów.

Pani M. Stepan wróciła prosto z Mariupola na Ukrainie, gdzie ludność odczuwa ciągły stan napięcia, wywołany zagrożeniem militarnej inwazji Rosji.

W sposób nie pozbawiony emocji dziennikarka wygłosiła prelekcję pt. ,,Zmiany na Ukrainie oczami reportera. Losy ludzi na tle skomplikowanej i nie zawsze czytelnej geopolityki’’. Dalej panel dziennikarski kontynuowali: Nedim Useinov, członek Rady Koordynacyjnej Światowego Kongresu Tatarów Krymskich, asystent programowy Fundacji Solidarności Międzynarodowej oraz Olga Popovych, dziennikarka, historyk i analityk polityczny, reprezentująca Fundację ,,Nasz Wybór’’.

N. Useinow, wykorzystując multimedialną, prezentację starał się przybliżyć problematykę Tatarów Krymskich, nawiązując do kontekstu historycznego- deportacji narodu krymsko-tatarskiego, zarządzonej przez Stalina w 1944r., jak i do współczesnej okupacji Krymu przez Rosję. Dziennikarz, odwołując się do tragicznych losów narodu tatarskiego, próbował dać odpowiedź na pytanie : Kim są dla Ukrainy Tatarzy Krymscy i czym dla Tatarów Krymskich jest Ukraina? Oczywiście nie chodzi o odpowiedź formalną, lecz ideowo-symboliczną.

Z kolei Olga Popovych w swoim wystąpieniu podniosła tematykę ,,Współczesnej ukraińskiej tożsamości w politycznym dyskursie’’. Skoncentrowała się na tym, jak politycy, przedstawiciele władzy na Ukrainie widzą podstawy budowy ukraińskiej tożsamości, jaką rolę w tym odgrywa Majdan, okupacja Krymu przez Rosję oraz wojna na Wschodzie. Paneliści zachęcili uczestników spotkania, widzów do udziału w dyskusji. 

Już późnym wieczorem nastąpiła zmiana programowej tonacji. Duchowo-intelektualną strawę zastąpiła konsumpcja różnych pyszności, połączona z dobrą zabawą, tańcami, popisami wokalnymi artystów biesiadnych. Słowem integracja w pełni. Najpierw jednak nastąpiło rozstrzygnięcie konkursu kulinarnego, w ramach którego uczestnicy konkursu – zespoły familijne, osoby prywatne, zespoły gospodyń, koło gospodyń wiejskich, korzystając ze specjalnie przygotowywanych kramików, przygotowywali specyfiki ukraińskiej kuchni,
w oparciu o tradycyjne często zapomniane, receptury. Jury konkursu stanęło w obliczu niełatwego zadania. Wyłonienie wśród zgłoszonych do konkursu 5-ciu stołów degustacyjnych oraz wybór najsmaczniejszych potraw, z uwzględnieniem takich cech jak smak, zapach, konsystencja, wygląd, oryginalność, estetyka i zastosowanie tradycyjnych receptur okazało się niezwykle trudne. Niemniej komisja konkursowa przyznała nagrody rzeczowe za zajęcie: 

I-go miejsca- rodzinie Pani Lidii Jaworskiej z Braniewa,

II-go miejsca- rodzinie Pani Eugenii Szewczuk z Krzyżewa,

III- go miejsca- Pani Annie Oryniak z Braniewa,

IV- go miejsca- Kołu Gospodyń Wiejskich z Żelaznej Góry,

V- go miejsc- Pani Nadzieji Polenik z Braniewa.

Potem nastąpiła degustacja konkursowych potraw i zabawa – pohulanka w polsko – ukraińskich rytmach (grała również kapela z Ukrainy), która przedłużyła się do późnych godzin nocnych.

Kolejnego dnia imprezy zaprezentowała się kapela z Ukrainy, Dżereło Karpat w zupełnie nowej aranżacji, z programem przepełnionym muzyką karpacką, węgierską, mołdawską, huculską, cygańską, łemkowską. A zwieńczeniem koncertu było wzruszające wykonanie Hajdamackiego marszu na skrzypce i cymbały.

Natomiast Sasha Bull zaprezentował nowe utwory inspirowane amerykańskim cantry, folkiem i ragtimem.

Koncertową część uzupełnił występ Ryszarda Maczyszyna, wywodzącego się ze znanego w latach osiemdziesiątych zespołu ,,Zoria’’ z Dzierzgonia. Prezentowana pop folkowa muzyka nawiązywała do repertuaru sławnego ongiś zespołu.

            Kilkudniową imprezę zakończyło spotkanie integracyjne połączone z degustacją wyśmienitych kulinarii oraz wspólnymi śpiewami.

            W  przedsięwzięciu pn. ,, Ukraińskie Barwy Pogranicza’’, w ciągu 3-dni wzięło udział łącznie, ok. 700 widzów, w tym ok. 400 osób należących do mniejszości ukraińskiej.

Liczba aktywnych artystycznych uczestników – 75, w tym 22 uczestników warsztatów,

Liczba wykonawców – 53, w tym wykonawców z zagranicy (Ukraina) 7,

Liczba wykonawców należących do ukraińskiej mniejszości narodowej – 37,

Liczba solistów – 5,

Liczba panelistów – 3.

                                     opracował :  Jarosław Keller